Motor gelişimi fiziksel büyüme ve merkezi sinir sisteminin gelişiminin getirisi olarak hareket becerilerinin kazanılması olayı olarak tarif etmek mümkündür. Çocuğun gelişimi arasında her şeyin arasında belirli ve orantılı bir ilişki vardır ve bu gelişimin göstergesi davranış olarak adlandırılmaktadır. Kaba motor becerileri büyük kas hareketleri kullanılarak performans sağlamaktadır. İnce motor becerilerden daha fazla enerji sarf etmeyi gerektirir. Oturma, emekleme, yürüme, koşma, zıplama, tırmanma, sekme, hoplama gibi büyük kasları kullanarak elde ettiğimiz hareketleri kapsamaktadır. Kaba motor becerileri denge kurabilmeyi ve vücudun koordinasyonunu sağlayabilmeyi gerektirmektedir. Çocuk spor yaparken ve grup halinde oyun oynarken kaba motor becerilerini geliştirmektedir. Kaba Motor Becerileri Nelerdir ? Kaba motor gelişimi ile çocuğun fiziksel uygunluğu arasında önemli bir bağlantı bulunmaktadır.
İlginizi çekebilir: İnce Motor Becerileri Nelerdir
İçindekiler
Büyük Kas Hareketleri
Büyük kas hareketleri 4 grupta incelenmektedir.
- Lokomotor hareketler: Yer değiştirmeyi gerektiren koşma, atlama, hoplama gibi hareketler.
- Lokomotor olmayan hareketler: Yer değiştirme gerektirmeyen itme, dönme, germe, salınım gibi hareketler.
- Denge: Statik ve dinamik denge olarak ikiye ayrılır.
- Nesne kontrol becerisi: Top sürebilme, top atabilme, fırlatma ve vurma gibi hareketler.
İnce motor gelişimde de olduğu gibi çocuğun her yaşında farklı başarılar ve beceriler elde etmesi beklenmektedir. Genellikle 2-3 yaş civarları gibi çocuk denge ve koordinasyon hareketlerini oldukça geliştirmeye ve kaslarını daha iyi kullanmaya başlamaktadır. Çocuğun motor gelişim açısından gelişimsel sürecinin takip edilmesi ve yaşına göre kullanabildiği becerilerin analiz edilmesi ebeveynler açısından önem taşımaktadır. Çocuğun yaş grubuna kıyasla daha geç kaba motor becerilerini yerine getirmesi veya bazı becerileri yerine getirememesi dahilinde bir uzmana danışmak zorunludur. 6 yaşa kadar çocuğunuzun edinmesi gerektiği becerileri yaş ve aylık gruplara ayırarak gösterelim;
3 aylık bebeklerde kaba motor gelişim:
- Elini ağzına götürür.
- Sırtüstü yatarak başını yana çevirir.
- Kollar bacaklara kıyasla daha hareketlidir.
6 aylık bebeklerde kaba motor gelişim:
- Kolları ve bacakları daha kolay büker.
- Bacakları ile tekme atma hareketi yapar.
- Yuvarlanma hareketi yapar.
- İki elini birleştirir.
12 aylık bebeklerde kaba motor gelişim:
- Yerde yuvarlanır.
- Kısa bir süreliğine yerde tek başına oturabilir.
- Emekler.
1 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Tek başına yürüyebilir.
- Emekleyerek merdiven çıkmaya başlayabilir.
- Yatar pozisyondan oturur pozisyona geçebilir.
- Bir desteğe tutunarak ayağa kalkabilir.
- Oyuncak kutularını itip çekebilir.
- Sandalye ve koltuğa çıkabilir.
- Yere düşen bir nesneyi alabilmek için eğilir ve destek alarak kalkabilir.
2 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Daha dengeli koşar ve yürümeye çalışır.
- Aldığı nesneleri yerine koyar.
- 2.5 yaş civarı büyük bir topa yavaşça vurabilir.
- Ayakkabılarını giyebilir.
- İki ayağını aynı anda kullanarak zıplayabilir.
3 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Düşmeden koşabilir.
- Bir topa daha hızlı vurabilir ve birine atabilir.
- Tek ayak üzerinde bir süre durabilir.
- Ona fırlatılan bir topu tutmaya çalışır.
4 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Hızını değiştirerek koşabilme ve yön değiştirme yapabilir.
- İki ayağını kullanarak merdiven çıkabilir.
- Top yakalayabilir.
- Tek ayağının üzerinde bir süre durur.
- Merdivenleri koşarak inip çıkabilir.
5 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Bir çizginin üzerinde dengeli bir şekilde yürür.
- Zıplama egzersizleri yapar ve tek ayağı üzerinde zıplar.
- Eğilerek parmak uçlarına dokunur.
- Elleri ile bir nesneyi sıkıca kavrayabilir.
6 yaş çocuklarda kaba motor gelişim:
- Ayakkabılarını bağlayabilir.
- Kolaylıkla atlar ve zıplar, koşması güçlenir.
- Objelerin üzerinden atlayabilir.
- Nesneleri fırlatmak istediği yere isabet ettirir.
- Dört tekerlekli bisikleti yardımsız sürer.
Motor Gelişimini Geliştiren Aktiviteler Nelerdir?
Motor gelişimi destekleyecek ve çocuğun eğlenerek verim alacağı aktiviteler kaslarını yeterince kullanabileceği ve enerji harcayabileceği oyunlar olmalıdır. Çocuk, arkadaşları ile birlikteyken oyunlardan daha fazla keyif almaktadır. Ebeveynlerin görevi çocukları için güvenli ve kendini yalnız hissetmeyeceği ortamlar hazırlaması olacaktır. Ebeveyn, çocuğunun hareketini kısıtlamamalıdır. Çocuğun koşma ve zıplama gibi kaslarını ve enerjisini kullanabilmesine olanak sağlamalıdır. Bu tür desteklerin haricinde motor gelişimi geliştirmek için eğlenceli aktiviteleri sıralayalım.
- İp atlama aktiviteleri
- Top aktiviteleri
- Tırmanma aktiviteleri
- Engelli koşular
- Hareket bulma
- Paraşüt aktiviteleri
- Ritmik aktiviteler
- Dans ve müzik
- Tekerlek aktiviteleri
- Jimnastik hareketleri
Çocuğun kendi vücudundan maksimum düzeyde yararlanması ve kendi hareketlerini keşfedebilmesi sağlanması esastır. Ebeveynin çocuğu için hobi alanlarını bulmasında yardımcı olması ve hoşlanabileceği aktiviteleri beraber deneyerek öğrenmeleri gerekmektedir.
İlginizi çekebilir: Postür Bozukluğu