İnce motor becerileri doğumdan başlayıp gelişim sürecince edinilerek el işleri ile ilgili faaliyetlerin yerine düzgün olarak getirilebilmesini sağlamaktadır. Çocuğun ellerini kullanarak kendi öz bakımını ve akademik becerilerini karşılayabilmesini, işlerini yerine düzgün olarak getirebilmesini sağlar.
İçindekiler
İnce Motor Becerileri Nelerdir?
Örnekler üzerinden gitmek gerekirse ince motor sayesinde yerine getirilen becerileri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Çocuk kendi kendine giyinir, dişlerini fırçalar ve tek başına çatal, bıçak veya kaşık kullanmakta zorlanmaz.
- Boyama, makas kullanma, kalem tutma veya yazı yazma gibi akademik el becerilerini kullanabilir ve geliştirir.
- Kitap sayfalarını kendi kendine çevirebilir.
- Kil hamurlarına, oyun hamurlarına veya oyun kumlarına şekil verebilir.
- Boncuk dizme gibi her iki el parmaklarını kullanır ve göz takibini gerektirecek becerileri yerine getirir.
İlginizi çekebilir: Kaba Motor Becerileri Nelerdir
İnce motor becerileri doğumdan itibaren belirli dönemlere ayrılarak gözlemlenmektedir. Çocuğun gelişimi boyunca farklı dönemlerde farklı ince motor becerilerini gözlemlemek mümkündür. Örneğin bir yaşında olan bir çocuk oyuncak küpler ile oynarken ancak 3-4 tanesini üst üste dizmeyi başarabilir. Bir yaş grubunda olan bir çocuktan bu oyuncak küpler ile detaylı ve düzgün şekiller oluşturması beklenemez. Bu tür bir beceriyi altı yaşlarında tam anlamıyla kazanabilmesi beklenir. Doğumdan itibaren altı yaşın sonuna kadar edinilen ince motor gelişimlerini konuşalım.
0-4 Ay:
- Sağ ve sol kollarının koordinasyonunu sağlayabilir.
- Ulaşmak istediği nesneyi vücudunun orta hattında tutabilir.
- Kollarını ve ellerini görüş alanında bulunan bir nesneye doğru uzatabilir.
- Eline verilen bir nesneyi tutar.
- İki elini bir araya getirebilir.
4-5 Ay:
- Ellerinde bulunan bir nesneyi ağzına doğru yaklaştırabilir.
- Elinde bulunan nesneyi bir elinden öbürüne koyabilir.
- Ulaşmak istediği nesneye uzanır ve dokunur.
- İki eliyle nesne tutabilir.
6-7 Ay:
- Biraz daha uzağında bulunan nesnelere ulaşır ve tutar
- Tabağa koyduğunuz yemeğe tırmıklama hareketi yaparak avcuna alır.
- Aynı anda iki eliyle de nesneleri kavrar.
- Küçük nesneleri eline alabilir.
8-9 Ay:
- Elinde olan bir nesneyi kontrollü bir şekilde bırakabilir.
- Bir nesne düştüğü zaman arkasından bakar.
- El-göz koordinasyonu gelişir.
10-12 Ay:
- Kitap sayfası çevirebilir.
- Bir topu yuvarlayabilir.
- Bir nesneyi baş parmağı ve işaret parmağı arasında tutar.
- Kağıda karalamalar ve işaretler çizebilir.
- Legoları iç içe geçirebilir.
- İstediği bir nesneyi işaret parmağı ile gösterir.
- Küçük nesneleri toplayabilir.
1 Yaş:
- Desteksiz oturabilir.
- Saklanan nesneleri bulur.
- Hafif bağlı düğümleri çözebilir.
- 3-4 küpü üst üste koyabilir.
- Otururken dengesini ayarlayabilir.
- Kitapların sayfasını tek tek çevirebilir.
2 Yaş:
- 8 tane küpü üst üste koyarak kule yapabilir.
- Tek başına ellerini yıkayabilir.
- Dairesel rastgele şekiller ile karalayarak boyama yapabilir.
- Küçük şeker paketlerini açabilir.
3 Yaş:
- Taklit ederek şekil çizmeye çalışabilir. Özellikle daire çizmek ister.
- Kağıdı makas ile parçalar.
- Kağıdı ikiye katlar.
- Resimli kitaplara ve dergilere bakar.
- 6 lego parçasını iç içe geçirebilir.
- Çarpı şekli çizmeye çalışır.
4 Yaş:
- Parmaklarını şıklatarak sesler çıkartır.
- Düğmelerini ilikler ve çözer.
- Çöp adam çizmeye çalışır.
- Boncuk dizebilir.
- Destekle giyinir ve soyunur.
- 9 veya daha fazla katlı kuleler yapabilir.
- Düz çizgiler kesebilir.
- Basit yapbozları tamamlar.
5 Yaş:
- Çizgilerin dışına taşırmadan boya yapabilir.
- Kare ve çarpı işaretlerini çizebilir.
- Çatal ve kaşık kullanabilir.
- Birkaç harf yazabilir ve kelime yazmaya çalışır.
- Ayakkabılarını bağlayabilir ya da çözebilir.
6 Yaş:
- 15-20 parçalı puzzle bitirebilir.
- Daha düzgün makas kullanır.
- Adını yazar.
- Çöp adam çizebilir.
- Kalem tutuşu düzelir.
İnce motor gelişimi kazanımlarını yerine getirmekte güçlük veya problem yaşayan çocuklarda bu becerileri geliştirmeye yönelik çalışmalar uygulanmalıdır. Çocuğunuzda ince motor becerileri için bulunduğu ay veya yaş grubu içerisinde yerine getirebilmesi gerektiği becerilerde birtakım problemler ve gecikmeler yaşandığını düşünüyorsanız bir uzmandan yardım almanız gerekmektedir. Çocukların ince motor gelişim takibi için Denver gelişim tarama testi uygulanmaktadır.
İnce Motor Becerileri Nasıl Geliştirilir?
Çocukların ince motor becerilerini evinizde yapacağınız etkinlikler ile geliştirebilirsiniz. Özel eğitim gereksinimi olan çocuklarda da yine aynı şekilde el becerilerini kuvvetlendirecek araçlar ile desteklemek gerekmektedir. Çocuğun el aktivitelerini geliştirebileceği araçlardan yararlanmak faydalı olacaktır. İnce motor nasıl geliştirilir? Maddeler şeklinde anlatalım.
- Çocuğunuzun ince motor becerilerini geliştirebilmesi için ona uygun ortam sağlamanız gerekmektedir. Bir çocuğun kendini rahat hissedebilmesi için en uygun ortam sağlanmalıdır.
- Çocuğun öğrenme süreci boyunca aldığı desteği minimuma indirmeli ve gerçekten ihtiyaç duyduğu anlarda müdahale etmelisiniz. Çocuk gelişimi boyunca yapılan en büyük hatalardan bir tanesi ona fırsat vermemek ve yapmak istediği eylemi ebeveynler tarafından hazır bulmasından kaynaklanmaktadır. Çocuğunuzun motor gelişimini desteklemek için kullanacağı alet veya oyuncakları onun güvenliğini sağladıktan sonra kendi başına başarabilmesini desteklemeniz gerekmektedir. Bu bir taraftan da çocuğun özgüvenini yerine getirecek ve başarmanın verdiği mutluluğu tanımasını sağlayacaktır. Çocuğun beceri kazanmasında daima heveslendirici olmak gerekmektedir.
- Çocuğun ince motor gelişimlerini destekleyecek oyuncaklardan yararlanabilmek oldukça faydalıdır. Oyun hamurları, yapboz setleri, küpler veya Legolar gibi çocuğun dikkatini çeken eğlenceli araçlardan faydalanmak gereklidir.
- Çocuğun kalem tutabilme ve boyama yeteneklerini geliştirebilmek için kolaydan zora doğru boyama çalışmaları yaptırmak ve düz çizgiler çekmesini öğretmek önemlidir. Nokta birleştirme uygulamaları ile eğlenerek çizme ve yazma fonksiyonları kazandırılabilir.
- Tuşlu oyuncaklar ile parmak kaslarının ve ince motor becerilerinin kazanılması desteklenebilmektedir.
- Farklı yeteneklerin bir arada kullanılmasını sağlayacak araçların kullanılması önemlidir. Örneğin sesli dinleme ve dokunma gerektiren oyuncaklar, göz ve el koordinasyonu gerektiren oyuncaklar ince motor becerilerinin kazanılmasında büyük rol oynamaktadırlar.
İlginizi çekebilir: Postür Bozukluğu